انیمل فارم ئے بلوچی رجانکا منااجکہی آ دُچار کتگ
گپ ایش نہ اِنت کہ انیمل فارم ئے نبشتہ کار ، George Orwellکسانیں نبشتہ کارے،او بائدنت کہ یک رجانک کارے کتابے رجانک کنت گڑا آ وتی زباناماسٹرپیسے بہ بیت ۔ جارج آرویل ئے مزنیاکئے کم گشاد کت کنت؟ آئی بابتاوَ گوشگ بیت کہ اگاں آ وتی نام درآرتگیں کتاب’’1984‘‘ئے چاپ و شنگ بوؤگا، کم و گیش یک سالے آپد بیران مہ بوتیں ، آ نوبل دادئے حقدار اَت۔
حیرانی گپ ایش ہم نہ اِنت ، کہ Animal Farmئے جند وتی کسہ و تکنیک ئے حساباکسانیں ناولے۔ اے ناول دُنیا مزن نام تریں ناولاں شماربیت او کساس دُنیائے درستیں زباناں رجانک بوتگ۔ علامتی تکنیک ونبشتہ بوتگیں ناولئے کسہ گوں سادگیا پیش کنگ بوتگ۔ ناولئے کارست لہتے جانورنت کہ بنی آدماچہ فارماکش اَنت و وت فارم ئے حاکم بنت۔ برابری ئے بنیاداجوڑ بوتگیں سرکار چیزے مدتاپد درگان درگون بیت۔ لدیگ ، یک طبقہے ئے دروشمادیما کاینت کہ گوں اے دگہ جانوراں چہ بنی آدماں ہم حراب تریں تب ورویہ آ پیش کاینت۔ اولاکہ مسٹرجونزئے فارمئے جانورچہ آئی ظلم و زوراکیاآجز اتکگ اِت اَنت ۔ آہانی دلاکماشیں میجرئے گپ تچک و راست اَنت او آ آنہی ہمراہ دار ی کن اَنت۔ جہد و کوشست کن انت و فارماچہ مسٹر جونزئے دستہ پچ گر اَنت بلے کم کما قابل و زانتکاریں سروک چہ فارمئے سروکیاکشگ و پشتاچگل دئیگ بنت او فارم انچیں مردمانی دستابیت کہ آمریت پسند اَنت۔ کم کما اے آشوب آمریتہ بدل بیت ، بزگیں جانور پدا بزگی ئے آماچ بنت۔
جارج آرویلا، وتی سنگت ڈوائٹ میکڈونالڈ ا نبشتگیں نمدیا ،اے ناولہ بابتاگوئشتگ۔
’’ اے کتاب یک گچینی ملکے آشوبئے سرا تژنی کسہے، بلے ایشی شہار مزن و شاہیگان اِنت۔ جنگ و شدّت ئے پندلاں سازتگیں آشوب ، کہ آنہی سروکیاپہ اقتدارادلاپیں مردم کنگا بہ بنت ، چہ آنہیابس واجہ و حاکم بدل بوت کن انت،(مہلوک و زندئے جاورناں) ‘‘ ۔
گوشگ بیت کہ مزنیں ناول ہما انت کہ ہمک زمانگاگوں ہمگونگ بیت و معنا دنت۔ انیمل فارمئے تہا ’’ کماشیں میجر واب و جہد، انیمل فارمئے آزادی ، بلے پدا اقتدارادلاپیں مردمانی اقتدارئے سرا قبضہ ، آمریت پسندانی جوڑ کتگیں آئین ئے 7ایں نکتہا ں وتی وڑا بدل کنگ و تشریح کنگ، راجدپترئے تہا بازیں جاہ و ملکاں گندگ بوت کن اَنت اوہمے چیز اے ناولا وھدو زمانگا بُرز برنت و میاں استمانی بستارے دئینت۔
حیرانی ئے گپ اے نہ اِنت کہ اے کتاب ڈاکٹر علی دوستا رجانک کتگ۔آئی رجانک ئے کمی و نزوری ہست، پرچا کہ ڈاکٹر علی دوست بلوچ ، یک جوانیں شاعر، نبشتہ کارو آزمانکارے۔ بلوچی ئے سینئریں نبشتہ کاراں شمار بیت۔ زبان و بیانئے سرا جوانیں دزرسے ئے واھندنت۔ سرجمیں ناول گوں وش و واناکیارجانک کتگ ۔ بلوچی گالریچ و ہمک روچی لبزانی کارمرزا زبان ذگر و اصل دروشمااِنت۔ رجانکئے وانگئے وھدا کہ لبز و گالانی درآمدی و گرانی یے باز وھدا مردم ماریت ، ماں اے ناولا گندگ نہ بیت، ساپیں بلوچی لبزاں گوں نبشتہ کنگ بوتگ۔ بلوچی ئے پنجگوری کہ رخشانی گالوار اگوں ہمگرنچ انت او سلیمانی گالوار ئے دانگ دانگے لبزانی کارمرزناولئے زبان وش و شیرکن کن انت۔ منا مُردنی ئیں اے گالوارانی ہمگرنچی دوست بوت۔ ہمے راہاگران ما بلوچیا سرجمیں بلوچانی زبان جوڑ کت کنیں کہ ایشی اندرا مکرانی ، سلیمانی ، رخشانی او اے دگہ کسان و مزنیں گالوارانی لبزاں ہوارگیجان بہ کنیں۔اے کوشست مردما حیران کنگ ئے بدلاوشیا گوں دچار کنت۔
منی حیرانی ئے گپ اے ہم نہ انت کہ ماں اے ناولا بلوچی زباناکارمرز بوؤکیں ’’ءَ ، ءِ، ءُ ‘‘ کارمرز کنگ نہ بوتگ اَنت۔ سنگت اکیڈمی آف سائنسزئے منّگ اِنت کہ آئی چیردستیادرآؤکیں کتاباں’اَمزہ‘ءَ گوں سیادو وارثاں جاگہ نیست۔ ہرچ کتابے کہ سنگت اکیڈمی چاپ کنت ، امزہ کارمرز نہ بنت، آہانی وتی فکر اِنت ، بلے منا اے گپ دوست نہ بیت ، منی دلا اے امزہ نوں بلوچ سکرپٹ ئے بہر انت ، بازیں توارانی گیشینگاکمک کن انت بائد انت کشگ مہ بنت۔ اے ’’امزہانی نہ بوؤگئے سببامئے وڑیں مردم کہ بلوچیاگوں امزہاں وانگا ہیلدار انت بازیں جاہاں گٹ و بند بیت او روانیا ونت نہ کنت۔ اے چیز کمے باز مردماتکانسر کنت بلے حیرانی ئے گپ نہ انت ۔ بلوچی ئے کتاب انت مارا ہرچ وڑا دوست انت۔
گُڈا حیرانی کجام گپا۔۔۔۔۔۔
بلے ۔۔۔منی حیرانی ئے سبب انت ،جارج آرویل ئے سیاسی لیکہ، انیمل فارمئے بُنگپ، کمیونزم ئے فلسفہ او شاہ محمد مری ئے فکر۔ اگاں کسے شاہ محمد مری ئے فکری لیکہاں سرپد نت آ الما منی حیرانیاسرپد بیت۔انیمل فارمئے تہا جارج آرویلا روس ئے انقلاب و کمیونزم چیدگی رنگاکلاگ زرتگ اَنت۔ہمے سیاسی ایرادگیری ئے سبباٹی ایس ایلیٹ ، کہ اے وھداچاپ و شنگی ادارہے ئے ڈائریکٹر بوتگ ، اے کتابئے چاپ کنگئے حلاپ بوتگ۔
گوشگ بیت کہ انیمل فارمئے نبشتہ کنگاپدجارج آرویلا چاپ و شنگی ادارہ فیبر اینڈ فیبرکسا پہ چاپ و شنگاداتگ گُڑا ادارہئے ڈائریکٹر ٹی ایس ایلیٹا گوں وتی ہمراہاں کتابئے چاپ کنگاپہلی لوٹ اتگ او جارج آرویل ئے سرا دیم داتگیں نمدیاگشتگ:
’’ اے گپاہچ شک نیست کہ اے ناول یک جتااو پُرارزشیں کتابے۔ ایشی تہا اخلاقی تمثیل ئے تہر گوں ہنرزانتیاکارمرز کنگ بوتگ او کسہ ئے تہا واک و توان مان کہ وانوکا گوں وت ملمہ وگیروشگ بہ کنت او اے ناولئے گچینی چیز ہما انت کہ آنہیاگوں گلیور(ٹریولزا) ہمگرنچ کنت‘‘ ۔بلے ٹی ایس ایلیٹ کتابئے چاپ کنگاپہلی لوٹیت او نبشتہ کنت کہ ’ استیں وھدئے سیاسی جاورحالااے وڑا نگدو ایرادانی نشانگ کنگئے اے شرو تچکیں رہبند نہ انت‘۔
سنگت اکیڈمی او ڈاکٹر شاہ محمد مری ئے فکرو لیکہ جارج آرویل ئے فکری لیکہانی چپ اَنت ، بلے انیمل فارمئے میاں استمانی لبزانکا ارزش و بستار چار اتگ ، چاپ و شنگ کتگ۔ ’’انیمل فارم‘‘ءَ وتی ادارہئے نیمگا چاپ کنگاآہاں وتی مزن دلی پیش داشتگ ۔ ہما مزن دلی کہ آ ٹی ایس ایلیٹا ہم پیش داشت نہ کتگ۔
